کد مطلب:31176 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:24

گنجینه پرسمان » اعتقادات

چرا آفريدگان موجود بي نهايت (خداوند) بي نهايت نيستند؟ نسبت ما با خدا چيست؟ جزئي از او هستم يا تمام او؟

آفريدگان خداوند (موجود بي نهايت) امكان ندارد بي نهايت باشند، زيرا موجود بي نهايت تنها مي تواند يكي باشد. نمي توان بيشتر از يك موجود بي نهايت داشت، چون اگر دو تا موجود بي نهايت داشته باشيم، هر كدام در جايي كه ديگري هست، نخواهد بود و از اين جهت محدود خواهد بود.

به عبارت ديگر: فرض دو موجود بي نهايت، ناهمگوني دارد؛ زيرا هر يك از اين دو موجود، محدود به ديگري است، پس هر دو محدود و متناهي خواهند بود. در ضمن ذات معلوليت و ممكن الوجود بودن، متناهي است. معلوليت، عين تناهي است، زيرا وجودش محدود به فيضي است كه از جانب ديگري به آن مي رسد. فرض معلوليت با عدم تناهي، محال و ناممكن است.

اما رابطه موجودات جهان هستي با خداوند: وجود اشيا با مقايسه به وجود خداوند وجود حقيقي نمي باشد، بلكه از قبيل نمود و ظهور است كه پيش از آن كه خود را نشان بدهد، او را نشان مي دهد.

از نظر غير اصيل بودن، نسبت اشيا به ذات حق، نظير نسبت سايه به جسم است. معمولاً در مشرب فلسفي همان طور كه براي ساير اشيا وجود اثبات مي كنيم، براي او نيز وجودي اثبات مي كنيم، با اين تفاوت كه وجود او قائم به ذات و لايتناهي و ابدي است. اما وجود ساير اشيا قائم به او و ناشي از وي و محدود و حادث است، ولي در حقيقت وجود، تفاوتي ميان ذات واجب و ساير اشيا نيست.

اما در مشرب ذوقي اهل عرفان و مشرب حكمت متعاليه صدرايي كه با برهان تأييد شده، وجود اشيا نسبت به عدم وجود است، ولي نسبت به ذات باري لاوجود است. نسبت به ذات باري از قبيل سايه و صاحب سايه و يا عكس و عاكس است.(1)

گاهي اوقات، رابطه خداوند را با موجودات، به رابطة خورشيد با نور آن مثال مي زنند. نور خورشيد، چيزي جداي از خورشيد نيست، در حالي كه عين آن نيست، يا مانند كف دريا، كه كف چيزي جداي از دريا نيست، اما عين آن هم نيست.

بنابراين ما مخلوق خداوند هستيم، ولي اين جور نيست كه قطعه اي خدا جدا شده باشد يا ما خدا باشيم، زيرا ما ممكن الوجود در عين فقر و وابستگي به خدا هستيم اما خدا واجب الوجود در عين غنا و بي نيازي است. ين اين دو مغايرت كامل است و هيچ كدام ديگري نمي شود.

پي نوشت ها:

1. براي توضيح بيشتر ر.ك: مجموعه آثار استاد مطهري، ج 6، ص 972.